Jest to choroba zakaźna pszczół dorosłych, wywoływana przez wirus oznaczony symbolem ABPV (acute bee paralysis virus). U zakażonych pszczół choroba najczęściej rozwija się bezobjawowo i ujawnia się dopiero pod wpływem stresu, na przykład silnego porażenia warrozą lub nosemą, ubytku pszczół spowodowanego wytruciem albo osłabienia rodziny na skutek zbyt intensywnego rozrojenia czy tworzenia odkładów.
Do zakażenia może dochodzić drogą pokarmową, za pośrednictwem wydzieliny gruczołów ślinowych pszczół oraz zanieczyszczonego wirusami pokarmu, głównie pierzgi. Wirus namnaża się w komórkach nabłonka jelita środkowego, po czym przenika do hemolimfy i zakaża komórki układu nerwowego, głównie w mózgu pszczoły oraz komórki gruczołów ślinowych w głowie (gruczoł potyliczny). Choroba rozwija się znacznie szybciej przy bezpośrednim zakażeniu wirusem do hemolimfy, Dochodzi do tego przy nakłuwaniu oskórka pszczoły przez roztocza Varroa, w którego ślinie znajdują się cząsteczki wirusa.
Poza tym padłe pszczoły nie są czarne i połyskliwe. Przy wnikliwej obserwacji chorych pszczół ostry paraliż można odróżnić od chronicznego paraliżu. Najważniejsze różnice to natychmiastowa utrata zdolności lotu, wypędzanie wszystkich chorych pszczół z ula (podczas gdy przy paraliżu chronicznym chore pszczoły gromadzą się w ciepłych miejscach w ulu, najczęściej na górnej części plastrów), nieprzyjemny zapach wydzielany przez pszczoły i charakterystyczne wysuwanie języczków. Objawy ostrego paraliżu pojawiają się czasem w rodzinach korzystających z obfitych pożytków spadziowych i są charakterystyczne dla choroby potocznie zwanej czarniawką spadziową.